Laat je verwonderen door deze 1001 nacht Soundtrack 

Fata Morgana Harem Soundtrack bron: Efteling bv

Fata Morgana foto's bron:Eftelwesley 

De attractie werd geopend in 1986 bij het 35-jarig jubileum van de Efteling, nadat er meer dan vijf jaar aan gewerkt was. Het was het laatste project van een ambitieus meerjarenplan dat in 1978werd ingezet met het Spookslot en met attracties als de Python en de Pirana  de Efteling internationaal op de kaart moest zetten als hoogwaardig attractiepark. De basis voor het project vormden de levensgrote audio- animatronics, waar de techneuten Mari van Heumen en Henk Smulders al vanaf begin jaren tachtig aan werkten. De creatieve ontwerpen werden hoofdzakelijk gedaan door Ton van de Ven , maar ook door Henny Knoet en Peter van Ostade. Jan Verhoeve was verantwoordelijk voor de lay-out en bouwkundige vertaalslag.

De naam Fata Morgana, een ander woord voor luchtspiegeling, is afkomstig uit het Italiaans (La fata Morgana). Het is een optisch fenomeen waarbij men door grote temperatuurverschillen tussen de verschillende luchtlagen dingen voor zich kan zien die zich in werkelijkheid ergens anders bevinden. Een bekend voorbeeld hiervan zijn de ingebeelde oases die dorstige woestijnreizigers soms aan de horizon ontwaren.

Fata Morgana foto's bron:Eftelwesley 

Eerste plannen voor een 1001-nachtshow

Illustratie voor Alle verhalen van 1001 nacht deel 1 van Anton Pieck. Zijn vele reistekeningen uit Marokko en illustraties voor 1001 nacht vormen de basis tot het idee voor een Arabische darkride.

In 1981 kijkt de Efteling een grote toekomst tegemoet. De succesattracties Spookslot en Python smaken naar meer en onder het bewind van Ten bruggecate word een groot meer jaren plan om het sprookjespark in enkele jaren, middels grote investeringen en omvangrijke projecten, om te vormen naar een attractiepark op wereldniveau. In Kroniek van een sprookje lezen we:

Aanvankelijk wordt in 1981 gesproken over vijf grote projecten die de ‘nieuwe Efteling’ inhoud en vorm moeten geven. Dat zijn de rapid-ride, de 1001-nachtshow, de verandering van het treintraject, Gullivers Reizen en het Carcassonne-project. De laatste twee komen nooit verder dan de ideeënbus. In de tweede helft van 1981 krijgen de rapid-ride en de 1001-nachtshow wel steeds meer voet aan de grond. De voorkeur gaat ernaar uit eerst een rapid-ride te bouwen.

Die ‘1001-nachtshow’, zoals de werktitel van de oosterse darkride luidt, is een project waarvoor binnen de Efteling dan al verschillende ontwikkelingen gaande zijn. Het idee voor een attractie met als onderwerp de sprookjes van 1001 nacht zwerft, mede door de grote hoeveelheid illustraties die Anton Pieck maakte van de gelijknamige sprookjesbundel, al jaren bij bestuur en directie. De techneuten Mari van Heumen en Hrnk Smulders werken achter de schermen dan al aan de ontwikkeling van een eigen versie van de levensgrote audio-animatonics van Disney. Ontwerpers Ton van de Ven en Jan Verhoeven gaan naar aanleiding van hun recente bezoek aan Amerika nadenken over een attractie als Pirates of the Caribbean.

Ton vertelt over deze fase:

Toen ik Pirates of the Caribbean gezien en meegemaakt had was ik onder de indruk van de mogelijkheden om een aantal zalen tegen elkaar te plakken waar verschillende dingen groots getoond konden worden. Dat moest ik op één of andere manier ook kunnen gebruiken; dan ga je natuurlijk niet ook aan piraten denken, want dat was Disney's zaak. Ik vond het fantastisch om iets te gaan doen met de sprookjes van 1001 nacht. Wat geen enkel sprookje is, maar een verzameling van sprookjes en waar de meeste mensen niet zo veel van kennen - ik kende er ook zoveel niet van. Natuurlijk, ik wist wel hoeveel banden er wel niet verluchtigd zijn met de tekeningen van Anton Pieck maar van de sprookjes zelf wist ik ook niet zo veel. Ik ging daar toch iets mee doen. Ik gebruik gewoon sprookjesachtige sferen; ga ze aan elkaar lijmen. Ik heb vervolgens de mannen waarmee ik werkte gezegd: "Jongens, kom mee, we gaan erover praten. We gaan elkaar verhaaltjes vertellen, wat zou nou grappig zijn en wat zou nou erg mooi kunnen zijn. Maar één ding moet zeker zijn: wij moeten het anders doen dan wat we elders in de wereld gezien hebben. We moeten origineel blijven".

Door de magere kennis over de verhalen van Shehrazade, wordt het idee geopperd om de scènes van de attractie op te bouwen rondom beelden die bezoekers meer referentie geven dan het uitbeelden van de sprookjes en een eigen interpretatie en invulling vormen voor het thema. Onder leiding van Van de Ven werken Henk Smulders, Peter van Ostade, Henny Knoet, Joop de Bont en Mari van Heumen aan de elementen: een haven, een harem, marktplaatsen en gevangenissen die driedimensionaal verbeeld moeten worden en aaneengekoppeld worden tot een complete vaart waarin een logische opeenvolging van scènes is te herkennen. Fata Morgana werd een project waar medewerkers met een enorm enthousiasme mee aan de slag gingen.

Fata Morgana foto's bron:Eftelwesley 

Het eiland in de Siervijver

Het plan was eerst om de 1001-nachtshow gestalte te geven op het eiland in de Siervijver. Het eerste concrete ontwerp, zover bekend, stamt uit de zomer van 1979 en bevat één grote koepel en minaret. Een ander vroeg alternatief ontwerp bevat juist bijzonder veel torentjes en meer sierlijke vormen.

Op 18 april 1981 worden hier de eerste bouwtekeningen voor ingeleverd bij de gemeente. Het gaat om een soortgelijk gebouw als we tegenwoordig kennen, met blanke muren, koepels en torens, maar met tevens rotsen en waarbij je in de buitenlucht instapt in de boot om via een rotsgang de attractie binnen te varen. Al in hetzelfde jaar opent de Gondoletta, waarvan het transportsysteem zou kunnen dienen voor zowel het genieten van het landschap als van de toekomstige attractie. De daken van de bootjes, die tot 1994 gebruikt werden, kregen daarom gelijk een oosterse touch.

In de praktijk bleek de Gondoletta als op zichzelf staande attractie al een groot succes te zijn, zeker bij de oudere gasten. Bovendien zou de geplande locatie te beperkt zijn om een hoogwaardige darkride te kunnen realiseren en dat een andere locatie meer mogelijkheden zou bieden. Die locatie werd snel gevonden aan de Vonderplas, een stuk terrein waar tot 1969 Rij sport hoeve de Efteling gevestigd was.

Fata Morgana foto's bron: Eftelwesley 

De opening

In 1986 opent Fata Morgana als de nieuwe attractie van de Efteling, naast de tentoonstelling Interkosmos die dat jaar in het park gehouden wordt. Nog voordat de opening van start is gegaan komt de brandweer langs en laat weten dat de attractie niet in gebruik genomen mag worden vanwege problemen met de vluchtwegen bij eventuele ongevallen. Er wordt besloten in iedere scène twee personeelsleden in te zetten als oosters figuur, die bij een ongeval rechtstreeks de mensen kunnen begeleiden naar de nooduitgangen. De attractie wordt daarna alsnog geopend.

Op 18 juni vindt de officiële opening plaats. Genodigden en journalisten stromen binnen en komen op hun route richting Fata Morgana al tientallen oosterse figuren tegen - personeelsleden worden massaal in Marokkaanse outfits gehesen en ook de dieren uit Veulenweide worden beladen met manden en gebruikt voor verschillende acts. Sommige medewerkers worden op hun tocht, vanaf de spoorweg overgang tot de minaret, geholpen door kamelen.

     Opening, 18 juni 1986

In de wachtrij van de attractie worden genodigden ontvangen en vanaf de draaischijf vertellen Ruud de Clerq en Ge Rieter over de totstandkoming van de attractie. Ruud de Clercq houdt als nieuwe algemeen directeur een speech die erg uitloopt. Hoewel zowel Marc Timiniau als Cees Kikstra De Clercq van te voren op het hart drukken het vooral kort te houden, duurt zijn praatje maar voort en voort. Na twintig minuten gaat Anton Pieck, voor de laatste keer aanwezig bij de opening van een Efteling-attractie, op de rand van de draaischijf zitten en na vijfentwintig minuten begint Joseph Luns zich te ergeren. Hij was oud-minister van Buitenlandse Zaken en oud-secretaris-generaal van de NAVO en is speciaal gekomen om, gehuld in tovenaarsmantel, de attractie te openen. Vlak voordat men verwacht dat Luns weg loopt, stopt De Clercq en krijgt Luns het woord die meent dat de Iraans geestelijk leider, Ayatollah Khomeini, afwezig is bij de opening van de Arabische stad, omdat deze het te druk heeft met het tekenen van doodvonnissen. Een politieke grap die bij sommigen in het verkeerde keelgat schiet. Nadat een orkestje op een boot de opstaphal komt binnenvaren worden de bootjes gevuld en krijgen de eerste genodigden Fata Morgana te zien. Na afloop vindt er een feest plaats in grote tenten op het attractieplein, met veel drankjes, hapjes en oosters entertainment.

Fata Morgana foto's bron: Eftelwesley 

Fata Morgana foto's bron: Eftelwesley 

Fata Morgana foto's bron: Eftelwesley